STARI BAR

Bar je veoma stari grad. Preciznih podataka o nastanku grada nema, ali se u istorijskim izvorima po prvi put naziv Stari Bar pominje u IX vijeku pod imenom Antibareos. Prema saznanjima iz nekih drugih izvora za nastanak grada moze se smatrati period izmedju VI i VII vijeka, jer je u to vrijeme u Baru postojalo svojevrsno rimsko naselje. Iako je malo preciznih podataka o vremenu osnivanja drvenog Bara, ostaci neolitskog materijala pronadjeni na sirem prostoru, razni predmeti poput: eneolitske sjekire, bodezi, vaze neobicne izrade i sl., svjedoce da je na prostorima koje danas zahvata barska opstina bilo zivota jos u praistorijsko, ilirsko, grcko i rimsko doba. Ipak, najveca potvrda toj tezi je 2000. godina stara maslina, koja se nalazi u mjestu Mirovica, sto na jos jedan nacin svjedoci da je na podrucju Bara, postojao zivot i prije vise od dva milenijuma. Da je Bar zaista staro urbano naselje potvrdjuju i nazivi grada: grcki – Antibareos, rimski - Antibarum te slovenski – Bar.
Krajem XI vijeka Bar se pominje i pod imenom Antivari, sto prema istorijskim izvorima, moze da asocira na pleme Avara, koji su u VI i VII vijeku, zajedno sa Slovenima naseljavali podrucje koje danas zahvata Crna Gora.
Iako su ga pocetkom VII vijeka naselili Sloveni, Bar je sve do sredine XI vijeka bio pod vlascu Vizantije, tacnije Bar se tada nalazio u oblasti Dirahion, istorijski poznatijoj po imenu Prevalis. Da je Bar bio veoma vazno duhovno, kulturno i politicko srediste govori i podatak da je do sredine VIII vijeka Bar bio sjediste biskupije. Za prijestonicu prvog nominalno samostalnog vladara prve crnogorske drzave - Duklje, kneza Vladimira pominje se oblast udaljena nekoliko kilometara od Bara ka Skadarskom jezeru, selo Krajina u mjestu Ostros, 50 kilometara udaljeno od Bara. Buduci da se ta oblast ipak nalazila u sastavu vizanstijskog carstva, godine 1042., u cuvenoj „Barskoj bici“, koja je vodjena na padinama Rumije, taj dio barske teritorije oslobadja zetski vladar Vojislav (1017 – 1050).
Pretpostavlja se da je, vec 1077. godine u Baru krunisan i prvi crnogorski kralj Mihailo Vojislavljevic, te da je kao potvrdu za taj cin, od pape Klimenta III, dobio kraljevske oznake. Zatim Barom gospodari kralj Bodin Vojislavljevic (1082 – 1101). Bodinovim zalaganjem 1089. godine, barska biskupija dobija zvanje Nadbiskupije, te samim tim i grad Bar postaje centar Bodinove drzave. Sredinom XI vijeka Bar ponovo pripada Duklji, a poslije 1183. ponovo ulazi u sastav Vizantijskog carstva, kada sa ostatkom tadasnje Zete ulazi u sastav drzave Nemanjica. Pod vlascu Nemanjica, Bar se nalazi sve do 1360. godine. Za to vrijeme dozivljava procvat, imao je gradsku autonomiju, statut, grb i novac.
U istorijskim spisima navodi se i da je, sredinom XV vijeka, Bar izvojevao pobjedu nad Dubrovnikom. Sezdesetih godina XIV vijeka, Barom vladaju Balsici, kraljevska porodica koja je stvarala samostalnu teritoriju u oblasti Skadra. Tokom tog perioda kneginja Jelena i Balsa III, Bar smatraju svojom prijestonicom.
Bar se zatim dugo vremena nalazi u stalnim ratovima i otimanjima oblasnih gospodara.
1404. godine Bar zaumzimaju Mlecani, da bi vec 1412. godine Bar ponovo bio u rukama Balsica. 1421. godine Bar je pod patronatom despota Stefana Lazarevica, a od 1427. godine pod patronatom despota Djurdja Brankovica - kada ponovo postaje prijestonica Zete.
Otimajuci grad od poznatog bosanskog gospodara Stefana Vukcica Kosace, 1443., Bar sa priobalnim krajevima osvajaju Mlecani. Nakon mletacke vladavine, Bar napadaju Turci.
Braneci se od turske najezde, Bar je pokusavajuci da sacuva trajni mir zatrazio pomoc Venecije, u cemu nije uspio.
1571. godine Barom gospodare Turci, koji su tom teritorijom vladali 307 godina. 1878. godine, Bar od Turaka oslobadjaju Crnogorci. Iste 1878. godine, Crna Gora je na Berlinskom kongresu proglasena samostalnom drzavom, te je i grad Bar dobio na svom znacaju i ugledu. Kako je prilikom oslobadjanja 1878. godine Bar bio mnogo porusen, Ministarski savjet Knjazevine Crne Gore 1908. godine, donosi odluku da se otpocne izgradnja novog grada, koji ce imati naziv Bar. Vremenom veliki dio stanovnika Bara pocinje selidbu u juznije djelove grada, naseljavajuci tako uglavnom dio uz samu morsku obalu, gdje pocetkom XX vijeka nastaje oblast poznatija kao Pristan, na cijem su mjestu udareni temelji Novog Bara. Danas se Novi Bar smatra urbanisticki najsredjenijom, modernom arhitektonskom cjelinom u Crnoj Gori. Siroki bulevari ukraseni palmama, oleandrima te drugim egzoticknim mediteranskim drvecem koje se njezno cuva i njeguje, uz svesrdnu brigu komunalnih radnika, ucinili su da je nekoliko godina za redom( najvise u poslednjoj deceniji XX vijeka) , Bar proglasavan za najcistiji grad u Saveznoj Republici Jugoslaviji.
Kao i u ostalim primorskim gradovima do 1918. godine nad Barom je bila uspostavljena Austro- ugarska uprava. Po oslobodjenju od Austro-ugarske, Bar se sve do 1941.godine, nalazi u sastavu Kraljevine Jugoslavije (drzava Srba, Hrvata i Slovenaca).
Drugi svjetski rat (1941 – 1945) Bar je proveo pod tudjinskom vlascu. Barom su tada upravljale italijanska i njemacka vojska. Boreci se protiv okupatora partizanska vojska Bar je oslobodila u novembru 1944. godine. Od tada, pa sve do 1991. Bar se nalazio u sastavu Socijalisticke Federativne Republike Jugoslavije.
U poslijeratnom periodu , posebno 60 – tih godina XX vijeka Bar se razvijao kao poznati lucki centar Crne Gore i bivse Jugoslavije. Takodje, Bar je danas osim po luckom i pomorskom saobracaju, poznat i po razvoju turizma, privrede i sporta.